- Doel van het bezoek
In de laatste week van mei hebben de bestuursleden Frank Venus en Chris Gaasbeek samen de vrouw van Chris Malawi bezocht. Het laatste fysieke bezoek was in 2013. In 2019 heeft Angus Gaisford, de directeur van Aquaid Lifeline in Malawi ons in Nederland bezocht.
Het doel van deze reis was om met eigen ogen te zien hoe het er nu in Malawi aan toe gaat: met de jongeren en de kinderen die we ondersteunen of hebben ondersteund, met onze partnerorganisatie Aquaid en met het land in het algemeen. Met het bezoek hebben we ook onze betrokkenheid op de levens van kwetsbare kinderen en jongeren laten zien.
We verbleven in het gastenverblijf van Aquaid op hun terrein van de locatie in Namisu. Dit dorpje ligt in het zuiden van Malawi op ongeveer drie kwartier rijden de grote stad Blantyre. Voor de laatste 5 kilometer sla je van de grote weg af, het bush-achtige gebied in met vaak slechte gravel wegen… Een 4×4 truck is dus wel echt nodig om op je bestemming te komen.
- Programma
Het was een week met een goed gevuld programma. We trokken veel met Angus Gaisford op. Maar tijdens deze week was ook de voorzitter van het Engelse bestuur in Malawi, Josie Charter. Elke vier maanden is ze een maand lang in Malawi. Zij kent de organisatie en de kinderen in Malawi dus ook heel goed. Zij verbleef in hetzelfde gastenverblijf, zodat we getuige waren van de zoete inval van vele mensen: medewerkers van Aquaid, mensen die hulp kwamen vragen, soms jongeren. Het ging de hele dag door. Dat gaf ons ook een inkijkje in het leven van de mensen daar. Een leven vol grote uitdagingen. Vaak speelt armoede een grote rol. Geen zekerheid over voedsel en inkomen.
Na ons vertrek op vrijdag 24 mei en een reis met overstap in Frankfurt en Addis Abeba (Ethiopië) kwamen we op zaterdag 25 mei aan in Blantyre, de grootste stad in het zuiden van Malawi. Na de boodschappen en een ontmoeting met een van de studenten uit ons programma gingen we ’s avonds uiteten met Angus Gaisford en zijn vrouw en oudste dochter. We sliepen de eerste nacht in de stad.
Op zondag stond het bezoek aan een Nederlandse vriendin op het programma, die sinds 2002 in Malawi woont. Met haar gezin woont zij in Blantyre. Zondagmiddag reisden we door naar Namisu, waar het gastenverblijf is.
Op maandag hebben we in ons gastenverblijf in Namisu gedurende de hele dag in kleine groepjes meer dan 20 studenten gesproken, die van heinde en verre gekomen waren om ons te ontmoeten. Ook gedurende de week, onderweg bijvoorbeeld of telefonisch hebben we nog zeker 10 studenten kunnen spreken.
Op dinsdag zijn we in Namisu gebleven en hebben we een rondleiding gehad over het terrein. Met een hele grote groentetuin waar vele groenten geteeld worden. Het is indrukwekkend hoeveel hier is gerealiseerd en hoeveel kinderen hier een nieuw thuis hebben gevonden.
Op woensdag bezochten we Lisungwe, een andere locatie van Aquaid. Hier zijn een opvang huis voor meisjes en een basisschool. De kinderen gingen zichzelf voorstellen aan ons. De tweede locatie die we bezochten was Funsani. Hier is ook een basisschool en vlak nog een middelbare school. Bij die middelbare school bouw Aquaid ook woningen voor de leraren. Dat is als secundaire arbeidsvoorwaarde bedoeld, om de leraren te binden. Funsani ligt namelijk best afgelegen. Voor de kinderen bij de scholen hadden we kleine cadeautjes meegenomen. Bij alle scholen werden we rondgeleid door de verantwoordelijke voor de locatie namens Aquaid of de hoofdleerkracht. Onderweg rijd je over gravelwegen, met mooie uitzichten op het bush achtige terrein, waar ook veel baobab bomen staan.
Op donderdag bezochten we weer een andere locatie, Umodzi. Deze ligt wat verder weg, in de buurt van de stad Zomba. Hier werden we rondgeleid door de hoofdleerkracht, van de basisschool, Violet. Het valt op dat de kamers van hoofdleerkrachten behangen zijn met grote vellen papier waarop de roosters en de resultaten van de school staan. Hier hebben we ook gezien hoe de kinderen een warme lunchmaaltijd kregen. Aquaid voedt elke dag in totaal 3.000 kinderen tot ongeveer 12 jaar. We sloten deze dag af met een bezoek aan het bergplateau van Zomba met een prachtig uitzicht. Het was ook confronterend, omdat daar goed te zien is hoe er sprake is van illegale houtkap. Dat geeft veel erosie, waardoor de storm Freddy in maart 2023 extra verwoestend kon zijn.
Vrijdagochtend stond in het teken van een bezoek aan het Dawn Centre (zie ook hierna). Hierna was het al weer tijd om naar huis te gaan. Na een lange reis van 28 uur, met ook nog een gemiste aansluiting onderweg, kwamen we zaterdagochtend 31 mei vermoeid maar voldaan weer aan op Schiphol.
- Aquaid Lifeline
Aquaid Lifeline is een christelijke hulporganisatie met Engelse wortels en nog steeds een Engels bestuur. Vanuit Cambridge is eind jaren ’90 begonnen met de ondersteuning van weeskinderen. In het jaar 2000 werd het kinderdorp in Namisu geopend. Inmiddels hier een groot terrein waar ruim 100 kinderen wonen, waar een eigen kleuter- en basisschool is, kleine kliniek, kantoor voor de staf, boerderij met een grote groentetuin, opslag voor de ingekochte maïs en het gastenverblijf. In een apart gedeelte grenzend aan het terrein is het Dawn Centre (zie hierna).
Aquaid heeft inmiddels meer dan 20 locaties in zuidelijk Malawi. Dit zijn dagopvangcentra, kleuter- en basisscholen, middelbare scholen en woonvoorzieningen voor meisjes en ook voor jongens. Aquaid is niet alleen verantwoordelijk voor deze locaties, maar wil ook de families in de dorpen structureel helpen met meer voedselzekerheid. Zo is er een ‘farmers’ project, waarbij 120 mensen in de dorpen een startpakket krijgen met zaaigoed, houweel en training voor goede, natuurlijke landbouw.
De fondsen komen hoofdzakelijk uit het Verenigd Koninkrijk. De inkomsten zijn door de Brexit echter flink teruggelopen. Daarom zit verdere groei er voorlopig niet in. De exploitatiekosten zijn met al deze locaties hoog, hoewel de staf relatief klein is. Onder meer de kosten voor transport en voeding zijn hoog door de hoge prijzen. Aquaid is heel blij met ondersteuning uit andere landen, zoals die van Aktie voor Aktie.
- Studenten
In de afgelopen 15 jaar hebben we meer dan 300 jongeren kunnen helpen met een beurs voor hun praktijkgerichte opleiding (‘vocational training’). Door ons scholingsfonds worden schoolgeld en studiematerialen bekostigd. Het was ontzettend mooi om ruim 20 van deze jongeren te ontmoeten (en daarnaast nog zo’n 10 telefonisch, bijvoorbeeld omdat ze te ver weg wonen).
Soms waren het oud-studenten en konden we horen hoe het inmiddels met hen gaat. Heel leuk was ook dat we 2 van hen 11 jaar geleden ook gesproken hadden toen ze nog studeerden. Inmiddels hebben Jameson en Oscar allebei een gezin en gaat het goed met hen.
Veel studenten hebben al veel meegemaakt. Vooral in het verlies van ouders en broers en zussen. Het is opvallen hoeveel veerkracht zij hebben en beseffen dat de geboden beurs een unieke kans is om een opleiding te doen, zodat ze een inkomen kunnen verwerven. Daarmee worden niet alleen zij, maar ook hun hele familie geholpen.
- Dawn Centre – fysiotherapie
In het Dawn Centre, dat in Namisu een eigen plek heeft, wonen 44 (vaak meervoudig) gehandicapte kinderen, zowel jongens als meisjes. De moeders van deze kinderen zorgen in groepjes bij toerbeurt telkens een week voor de kinderen. Er is hier ook een school die rekening houdt met beperkingen waar de kinderen last van hebben.
De fysiotherapie betaalt Aktie voor Aktie al meerdere jaren. Elke vrijdagochtend komen er 2 fysiotherapeuten. Zij doen oefeningen met de kinderen. [foto 10] Er komen moeders uit de omtrek lopend (soms wel 10 kilometer) met hun zoon of dochter. [foto 11] Het is prachtig om te zien dat deze fysiotherapie de kinderen echt vooruit helpt. Zo was er een jongetje van 6 jaar, dat na 4 jaar oefenen, nu rond rende. Hij kon eerst niet eens zitten! De kinderen die met hun moeders komen krijgen er ook een maaltijd met extra voedingstoffen, die ze door hun eenzijdige voeding missen. Sinds kort komen er 2 extra fysiotherapeuten mee die naar 2 andere locaties gaan, zodat de moeders minder ver hoeven lopen.
Bij het Dawn Centre werkt een jongeman, Forbes, die bij ons in het scholingsprogramma heeft deelgenomen voor zijn meubelmakersopleiding. Nu is hij verantwoordelijk voor de dagbesteding, waar hij gehandicapte jongeren helpt tijdens de dagbesteding om eenvoudige meubels te maken.
- Uitdagingen
Angus heeft ons tijdens deze week veel verteld over de actuele situatie in het land. Malawi heeft meerdere grote uitdagingen. Eén ervan is de sterke bevolkingsgroei: elke 15 jaar verdubbelt de bevolkingsomvang. Dat hebben we ook gemerkt op straat: met de huidige 22 miljoen inwoners is het overal veel drukker op straat dan tijdens ons vorige bezoek in 2013. De klassen op scholen tellen vaak wel 60 leerlingen. Een opvallend verschil met toen is dat het aantal gebroken gezinnen de laatste jaren sterk is toegenomen. Als de man vertrekt komt de vrouw er alleen voor te staan, ook in de zorg voor de vaak jonge kinderen.
De overheid functioneert niet zoals het zou moeten zijn. Het betalen van steekpenningen om iets gedaan te krijgen zit in de haarvaten van overheid en maatschappij, of je nu iets gedaan wilt krijgen van de verkeerspolitie of bij een APK-station, geld is het smeermiddel. Of als je als stichting, zoals Aquaid, iets gedaan wilt krijgen, zoals het verbeteren van een gravelweg, waar al jaren op wordt gewacht na gedane beloften. Dat heeft o.a. te maken met de lage salarissen.
De economische situatie is structureel zorgelijk. Een heel groot deel van de bevolking leeft onder de armoedegrens (inkomen onder de $ 2 per dag). De economie is zwak, de inflatie is hoog en er is gebrek aan buitenlandse valuta. De koers van de Malawiaanse kwacha neemt in waarde af. Soms met grote stappen. Zo is in november 2023 van de ene op de andere dag door de overheid de waarde van de munt met 45% gedevalueerd. Dat betekent ook dat salarissen die in Kwacha betaald worden in één keer bijna de helft minder waar waren…. En voedsel wordt al steeds duurder om te kopen. Er is ook voedselonzekerheid, door de grote afhankelijkheid van de maïsoogsten. Maïs is in Malawi basisvoedsel. Ook in 2024 is de oogst in het zuiden van Malawi voor een groot deel mislukt door droogte.
Voor de studenten en oud-studenten zijn er ook uitdagingen. Zo is het voor de studenten niet altijd makkelijk om rond te komen. Voor hun opleiding wonen ze vaak tijdelijk in een andere plaats. Daar moeten ze ook kosten voor huisvesting en levensonderhoud maken, die ze in eigen woonomgeving niet of veel minder hebben. Soms kunnen ze wat werken, maar dat lukt niet altijd. En na hun opleiding, als ze werk hebben gevonden, zijn deze jongeren vaak ook financieel verantwoordelijk voor anderen gezins- en familieleden. Soms dragen ze verantwoordelijkheid voor 10 andere mensen! Hoewel dat in Malawi veel gebruikelijker is, is dat ook een hele last.
- Tot slot
Het was heel goed om na jaren weer een bezoek te brengen en met eigen ogen het land te zien, alle uitdagingen en nood die overal is te zien en zeker ook de mensen met wie we werken en die we steunen te ontmoeten. Hoewel het confronterend en schrijnend was om te zien hoeveel nood er is in één van de allerarmste landen van de wereld, was het ook hartverwarmend en prachtig om hier weer te mogen zijn en de kinderen en jongeren zien. Malawi is ook een heel mooi land!
